Historia

Warszawska Spółdzielnia Budowlano-Mieszkaniowa Pracowników Umysłowych została założona w 1928 r. w celu wybudowania mieszkań dla jej członków, którzy byli równocześnie zrzeszeni w związkach zawodowych: Nauczycielstwa Polskiego, Pracowników Handlowych i Biurowych, Urzędników Państwowych oraz Farmaceutów.
W latach 1930-32 został przez Spółdzielców z funduszy własnych, przy udziale kredytu, wybudowany zespół mieszkaniowy z dodatkową funkcją usługową, położony w dzielnicy Mokotów, na działce graniczącej od wschodu z Alejami Niepodległości (d. przedwojenna Wierzbowa) a od zachodu z ulicą Asfaltową. Na prostokątnej działce o pow. ok. 0,3 ha wzniesiono 4 powiązane ze sobą budynki mieszkalne. Dwa z nich frontowe, od Alei Niepodległości o wys. 6-7 kondygnacji, od Asfaltowej o wys. 5-6 kondygnacji, połączono ze sobą dwiema równoległymi oficynami środkowymi rozdzielonymi przeszklonym dziedzińcem, pod którym urządzono lokale na wynajem: dwa sklepy i salę dla szkoły tańca. Oficyna północna ma wysokość 6 kondygnacji, południowa 4 kondygnacji. Układ budynków tworzy kształt podwójnej litery „T”.

Na dwóch podwórkach, od strony północnej i południowej, wybudowano niewielkie wolnostojące obiekty piwnic lokatorskich, zagłębione o pół poziomu poniżej pow. gruntu. W budynkach frontowych zainstalowano cztery windy. Wszystkie budynki zespołu są podpiwniczone. Obiekty mieszkalne pomieściły 103 mieszkania o zróżnicowanych wielkościach.

Architektura zespołu jest przykładem modernizmu z elementami funkcjonalizmu, charakterystycznego dla warszawskich kamienic wznoszonych w okresie międzywojennym. Warsztat projektowy wskazuje na możliwą inspirację działalnością architektów awangardy polskiej: Bohdana Lacherta i Józefa Szanajcy – świadczą o tym m.in.: jasny tynk elewacji, o cokołach wykonanych z klinkieru; przekrycie obiektów dachami o niewielkim spadku; cofnięcie ścian frontowych elewacji na wysokości ostatniej kondygnacji, w postaci ciągnącego się wzdłuż nich wąskiego tarasu; zaokrąglenia ścian przy balkonach i wejściu głównym do zespołu, proporcje i forma balustrad balkonów i tarasów, wskazujące na inspirację stylem „okrętowym”.

W 1944 r. budynki zostały wypalone. Ich remont rozpoczęto natychmiast po wyzwoleniu, od 1947 r. w obiektach ponownie zamieszkali lokatorzy.

Na elewacji frontowej, przy wejściu od Alei Niepodległości, umieszczona jest tablica poświęcona pamięci Jana Bytnara, który był mieszkańcem w części budynku od ul. Asfaltowej.

Na terenie posesji, na podwórku południowym znajduje się kapliczka.

20240528_201808